Шығыс Қазақстан облысындағы спорттың дамуы: Азиадаға қараймыз, олимпиаданы ойда ұстаймыз

Соңғы екі жарым жыл көлемінде Шығыс Қазақстан облысы жаңа жағдайда өмір сүруді үйренуде. 2022 жылы Абай облысының бөлініп кетуі Шығыс Қазақстан облысындағы шаруашылықтың барлық салаларына әсер етпей қоймады. Бұл спортқа да әсер етті. Облыс әкімдігінің бейінді басқармасының өкілдері ШҚО спортының қалай дамитыны туралы брифингте айтып берді .

Шығыс Қазақстан облысы дене шынықтыру және спорт басқармасының бұқаралық спорт және жоғары жетістіктер спорты бөлімінің басшысы Аида Жуханованың айтуынша, бүгінгі таңда өңірде әртүрлі спорт түрлері бойынша 35 спорт мекемесі жұмыс істейді, онда 17,4 мың спортшы айналысады. Шығыс қазақстандықтардың жас буынын дамыту бағытында 727 жаттықтырушы еңбек етуде.

Мемлекет өткізетін іс-шаралар, оның ішінде ақпараттық саясатта дене шынықтыру және спортпен жаппай, әуесқойлық деңгейде айналысу үрдісін қалыптастыруға көмектесті. Осы спорт сәнінің арқасында, басқарманың мәліметі бойынша, дене шынықтырумен айналысатындардың пайызы түрлі бағыттар бойынша 42 пайызға дейін өсті (305 989 адам). Ағымдағы жылы 195 спорттық-бұқаралық іс-шара өткізілген.

Бұқаралық спортты одан әрі қарқынды дамытып, спорттағы жетістіктерді игеру үшін 2024 жылы Шығыс Қазақстан облысының дене шынықтыруды дамыту орталығы ашылды. Оның қызмет аясына мектеп, жастар және студенттер лигалары форматында жарыстар, еңбек ұжымдары және тіпті қарттар арасында спартакиадалар өткізу кіреді. Спорт барлық жастағы адамдарға қажет деген ұстанымға сәйкес келу үшін орталық мектепке дейінгі ұйымдармен де ынтымақтастық құруы қажет. Айтпақшы, тегін секцияларда балалардың сабақтарын қамтамасыз ету үшін облыстық бюджеттен миллиардтан астам теңге бөлінді, бұл 4,5 мың баланы тегін спортпен шұғылданумен қамтамасыз етті.

Кәсіби спортты дамытуда да белгілі бір жетістіктер бар. Мәселен, әр түрлі спорт түрлері бойынша Қазақстан құрама командаларының құрамына Шығыс Қазақстан облысынан 735 спортшы кірді, оның ішінде 266 спортшы – түрлі ересектер құрамаларына, 171 адам – жастар құрамаларына және 298 адам – жасөспірімдер құрамаларына. 2024 жылдың өткен кезеңінде ШҚО спортшылары 4359 медаль (1567 – алтын, 1404 – күміс және 1388 – қола) жеңіп алды. Біздің өңіріміз өз аумағында ең ірі старттарды қабылдауды жалғастыруда. Осылайша, мұнда 68 республикалық және үш халықаралық турнир ("Шығыс Салбурыны", Халықаралық шахмат турнирі және Олимпиада чемпионы Ольга Рыпакованың жүлделеріне арналған халықаралық турнир) ұйымдастырылды.

Облыста кәсіпқойлар мен спорт әуесқойларын даярлау үшін 1687 спорт ғимараты жұмыс істейді, олардың жартысынан көбі (1116) ауылдық жерлерге баруға және жаттығуға ашық. Құрылыс сатысында тағы он нысан бар, олардың құрылысына 5,512 миллиард теңге бөлінді. Осы 2024 жылы жаңа нысандардың бірі Тарбағатай ауданы Тұғыл ауылындағы дене шынықтыру-сауықтыру кешені пайдалануға берілді. Жаңажылдық мерекелерге дейін Ұлан ауданы Бозанбай және Таврия ауылдарындағы нысандар бойынша жұмыстарды аяқтамақшы. Құрылыс Үлкен Нарын, Катонқарағай, Марқакөл, Ақжар, Өскемен (тау-шаңғы базасы) және Зайсан ауданы Айнабұлақ ауылдары сияқты елді мекендерде жалғасады.

Бейінді ведомствода және әлемдегі ең ірі спорттық жарыстар туралы ұмытуға болмайтынын атап өтті. 2025 жылы Қытай Харбинінде XXV Қысқы Азия ойындары өтеді. Оларға қатысуға Шығыс Қазақстаннан 23 спортшы дайындалуда. Бұл спортшыларға назар аударға жөн, өйткені олардың арасында Италияның Кортина-Д ' Ампеццо курортында 2026 жылы өтетін Олимпиада ойындарына қатысуға үміткерлер де болады.

Қазіргі уақытта ШҚО дене шынықтыру және спорт басқармасында ел президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мәлімдеген спорт реформасының стратегиясы аясындағы жұмыс бойынша нақты нұсқаулар күтілуде. Естеріңізге сала кетейік, ол басым спорт түрлерінің қатарына кірмейтін жекелеген спорт түрлерін қаржыландыруды қысқартуды немесе тоқтатуды көздейді.

— Әзірге бұл бойынша ешқандай құжаттар түскен жоқ, — деді Аида Жуханова назарымызға өзекті ақпаратт ұсына отырып. — Бұл туралы барлық ақпарат жарияланымдарда, мәлімдемелерде бар, бірақ белгілі бір спорт түрлерін бюджеттен қаржыландыруды қысқарту және тоқтату туралы нақты бұйрықтар түскен жоқ. Өткен аптада біздің жаққа спорт вице-министрі Серік Жарыспаев пен Қазақстан Республикасы премьер-Министрінің орынбасары Тамара Дүйсенова жұмыс сапарымен келген болатын. Осы кездесу барысында алдағы спорт реформасы, оның ішінде түрлерді басымдылықтау тақырыбында тұсаукесер өтті. Бүгінгі таңда комитет біздің елімізде дамытылатын 180-ге жуық спорт түрін белгілеп отыр. Оларды мемлекеттік қаржыландыру 60-қа жуық спорт түрін сақтап қалады. Мемлекеттік қолдауды сақтайтындардың қатарына міндетті түрде Олимпиада ойындарының бағдарламаларына кіретін спорт түрлері, ұлттық спорт түрлері және Азия ойындарының бағдарламасына кіретін олимпиадалық емес спорт түрлері кіреді. Бізге 15 желтоқсанға дейін қалдыруды ұсынатын спорт түрлерінің тізімімен аймақтың ұстанымын ұсыну мерзімі берілді. Әрі қарайғы шешімдер орталық билік органдарына байланысты болады.