Білім беру саласындағы мемлекеттік стандарттар өзгерді

Қазіргі әлем өте тез өзгеруде. Ересектерге де, балаларға да жаңа жағдайларға бейімделу қиын. Балаларға әсіресе қиын, себебі кәмелетке толмаған адам өзінің физикалық және интеллектуалды   қалыптасу процесін   өтіп жатқан кезде өзгерістер оңай тимейді. Осы орайда білімнің барлық түрлеріне қауіпсіз қол жеткізуді қамтамасыз ету жаңа білім беру реформасының басты мақсаты болып отыр.

Соңғы бірнеше онжылдықта білім беру саласы көптеген күрделі  өзгерістерге ұшырады. Қашықтықтан оқыту шықты, көптеген балама оқу құралдары мен әртүрлі білім беру технологиялары пайда болды, Оқу жабдықтары, тіпті мектеп ғимараттарының өзі де күрт өзгерді.

Сонымен қатар, уақыт көрсеткендей, мектептердегі инновациялар балалар үшін әрдайым қауіпсіз бола бермейді екен. Мысалы, барлық мектеп ғимараттарында   орнатылған пластикалық терезелер тыныштықты қамтамасыз етеді, тазалау процесін жеңілдетеді және эстетикалық жағынан жағымды көрінеді. Бірақ соңғы кезде елімізде мұндай терезелерден қараусыз қалған балалардың құлау жағдайлары жиілеп кетті.

Немесе өткен жылы Астанадағы он жасар оқушының үстіне  құлап, жазатайым өлімге әкелген жағдай  жұртшылықты дүр сілкіндірді. Осы қайғылы оқиғадан кейін бұқаралық ақпарат құралдарында спорттық жабдықтар жарақатқа, ал кейбір жағдайларда балалардың өліміне себеп болған кем дегенде алты факт жарияланды. Ауқымды тексерулерден кейін сала басшылығы мынадай қорытындыға келді: жабдықты ғана емес, оны орнату  стандарттарын да өзгерту керек.

Ағымдағы жылдың 1 шілдесінен бастап білім беру саласындағы мемлекеттік стандарттарға жаңа талаптар күшіне енді. Білім беру стандарттарының қалай өзгергенін Қазақстандық стандарттау және метрология институтының мамандары түсіндірді.

Баршаға арналған сапалы білім

Біріншіден, қашықтықтан оқыту бірыңғай нормативтерге әкелді. Сабақ берудің жаңа түрі коронавирустық пандемия кезіндегі карантинде пайда болды, бірақ содан бері отандық мұғалімдер оның белгілі бір жағдайларда, мысалы, сабақтар мүлдем тоқтатылатын аязды күндерде ыңғайлы екенін  тиісті деңгейде бағалап отыр. Бірақ осы уақытқа дейін "қашықтан" оқытуға  нақты талаптар қойылмаған және әр мұғалім   қашықтықтан сабақ беруді өз түсінігі аясында өткізіп отырғаны мәлім. МЖМБС енгізілуімен бұл процесс біріздендіріліп, бұл  формат оқыту саласын едәуір кеңейтті.

— Қашықтықтан оқыту ұтқырлықты немесе қаржылық проблемаларды жоғалту салдарынан дәстүрлі білім беру қызметтеріне офлайн форматта қол жеткізуде қиындықтарға тап болғандарды қоса алғанда, барынша көп адамдардың білімге қолжетімділігін қамтамасыз етудің бірегей мүмкіндігін ұсынады, — деп атап өтті Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ стандарттау және сертификаттау кафедрасының меңгерушісі Бақытгүл Байхожаева. — Жаңа стандарт қашықтықтан оқытуды барынша тиімді ету үшін осы сегменттің дамуына және үнемі жетілдірілуіне ықпал етуге арналған.

 Бейресми оқыту қызметтеріне, қарапайым тілмен айтқанда, қағаз тасымалдағыштарды пайдалана отырып, дәстүрлі офлайн білім беруге балама болып табылатын электрондық оқу құралдарына, курстарға және оқу-әдістемелік кешендерге қойылатын талаптар жаңартылды.

Бірыңғай стандартқа мектеп дәптерлеріне қойылатын талаптар да келтірілген. Бұл стандарттар өрістерден бастап қағаз сапасына дейін бәрін ескерді. Бұл   оқушыларға арналған тауарлық-материалдық құндылықтар нарығына сапалы өнімдер  енгізу үшін жасалып отыр.

Ыңғайлылық пен тазалық

Жаңа стандарттарға сәйкес мектептегі  санитарлық тораптарға   қойылатын талаптар да өзгерді.

Енді мектеп ғимаратының жұмыс істеуінің міндетті шарты санитарлық тораптар бөлмесінің  оның ішінде орналасуы  болып табылады. Дәретханаға бару үшін сыртқа жүгіру денсаулыққа ғана емес, кейде өмірге де қауіпті.

Сөзсіз талап — әр қабатта мектеп ұжымының мүмкіндігі шектеулі мүшелері үшін арнайы жабдықталған дәретханалардың болуы.

Дәретхана бөлмесінің ішінде міндетті жаңалықтар да бар: санитарлық душ немесе биде, жанаспайтын су шүмектері мен шаю түймелері, вандалға қарсы сантехника және электр қол кептіргіштері болуы шарт.

— Екі негізгі мақсат болды, — деп түсіндірді "КазСтандарт" РМК стандарттарды әзірлеу департаментінің бас маманы Самал Кайликперова. — Мектептерде санитарлық тораптарды жобалауға, салуға және пайдалануға қойылатын минималды талаптарды белгілеу. Сондай-ақ барлық оқушылардың, соның ішінде мүмкіндігі шектеулі балалардың қауіпсіздігін, ыңғайлылығын және қолжетімділігін қамтамасыз ету.

Ең бастысы — қауіпсіздік

Күзет дабылы мен сыртқы бақылау жүйелеріне жаңа талаптар қойылды. Жаңа оқу жылынан бастап әр мектептің арсеналында орталық бақылау пульттері болуы керек, онда мектептің түкпір-түкпірінен бейне ақпарат, сондай-ақ осы ақпарат келетін әр түрлі хабарлағыштар ағылады.

Сонымен қатар, МЖМБС реформасында спорттық құрал-жабдықтардың қауіпсіздігіне ерекше назар аударылды. Атап айтқанда, футбол мен гандболға арналған қақпалар біреудің үстіне құлап кетпеуі үшін арнайы бекітпелермен бекітіліп, қырлары  жұмырланып жасалуы тиіс.  

Жаңа стандарттарға сәйкес терезе жақтауларында балалар құлыптары    болуы керек. Бұл балаларға терезені  өздігінен ашуға мүмкіндік бермейтін және баланың терезеден құлап кетуіне жол бермейтін құрылғылар.

— Талаптарды өзгерту қажет, — деп сендірді "КазСтандарт"РМК Шығыс Қазақстан филиалының директоры Елена Фирсова. — Өйткені ақпаратқа ие болу және білім деңгейін арттыру қазір адамның өзін-өзі табысты жүзеге асыруының міндетті шарты болып табылады және бұл білім беру саласын кеңейтуді, оқытудың жаңа тәсілдерін енгізуді және технологиялық әртүрлілікті көздейді. Стандарт біріздендіруді ұсынады, яғни кез-келген ықтимал тәсілмен білім алған адам бәсекеге қабілетті болатын жағдайлар. Және, әрине, ол зардап шекпеуі керек. Сондықтан мектеп жабдықтарының стандарттарға сәйкестігі — бұл біздің балаларымыздың оқу процесінде қауіпсіздігінің кепілі.